ابن سینا در زمان خود، بر اهمیت بهداشتی آب، واقف بوده، گوهر اصلی تمامی آب های موجود را گوهر واحدی می دانسته، آب ها را بر حسب مرغوبیت آنها طبقه بندی نموده، تاثیر تابش نور خورشید، پالایش، تقطیر، جوشاندن و امثال اینها را بر تصفیه آب به خوبی می شناخته و آب های سبک و سنگین (سخت) را چنان توصیف نموده که گوئی برای نسل امروز، سخن می گوید!. وی در قسمتی از کلام خود چنین یادآور شده است : 

“آب گوهری است که غذا را روان و رقیق می گرداند و آن را همراهی می کند تا به درون رگ ها برسد و تا موقع خارج شدن از بدن، همراه آن است. در تمام کارهای غذا به آب نیاز هست و کمک آن لازم می باشد

آب ها از حیث گوهر، یکی هستند، لیکن به وسیله آمیزه های خارجی وکیفیاتی که بر آنها چیره می شود تغییر حالت می دهند. بهترین آب ها آب چشمه سار است لیکن نه هر چشمه ساری و . . . شرط لازم این است که آب، جاری باشد، تابش خورشید به آن برسد و بادها بر آن بوزند. در چنین حالتی است که آب جاری مطلوب تر از آب سرچشمه است. لیکن سر باز بودن آب راکد، مطلوب نیست و بهتر است چنین آبی درونی و پوشیده باشد. آبی که از نقاط مرتفع به نواحی پائین سرازیر است و دارای صفات نیک یاد شده است بهترین آب روی زمین می باشد. چنین آبی با آن صفات، چنان گوارا است که گوئی مزه شیرین دارد. این آب، سبک وزن است، هیچ طعم و بوئی بر آن غالب نیست، زود پز (دمای جوش پائینتر) و زود حل کننده است. در اکثر حالات، آب سبک از آب سنگین بهتراست. برای سنجش آب ها دو راه وجود دارد : یکی به وسیله پیمانه و دیگر اینکه دو تکه پارچه یا پنبه را که وزن برابر دارند در دو آب جداگانه فرو می برند تا کاملا خیس شوند. این دو قطعه خیس شده را چنان می فشارند که دیگر آبی پس ندهند، آنگاه هر دو قطعه را مجددا وزن می کنند قطعه سبک تر بهتر است. آب ناگوارا به وسیله تبخیر و تقطیر، مطلوب می گردد. اگر عمل تبخیر و تقطیر ممکن نشد باید آنرا جوشاند.

دانایان می دانند که آب جوشیده کم بادتر است (دارای هوای کمتر است) و زودتر سرازیر می شود ولی طبیبان مبتدی برآنند که اگر آب، جوشیده شد لطیفش متصاعد می شود و غلیظش جای میماند و اگر آبی غلیظ باشد و لطیفش رفت نباید به گوارائی آن امیدوار بود. ولی باید بدانی که آب تا موقعی که آب است تمام اجزایش در لطافت و غلظت، همانند و برابرند، زیرا آب جسمی است بسیط و ترکیب نیافتهگ

اگر آب را بجوشانیم، از طرفی غلظتی را که بر اثر سرما دریافت کرده است از خود می راند و از سوی دیگر در اجزای آن چنان تخلخلی روی می دهد که هیئت آن بسیار رقیق ترمی شود و التصاق اجزای آن از هم می پاشد و آنگاه ذرات غلظت بخش خاکی که در آن محبوس هستند (املاح) از قید تراکم رهائی می یابند و آزادانه سرازیر و ته نشین می گردند. وقتی این ذرات ته نشین شدند، آبی سره و نزدیک به همان عنصر ساده باقی می ماند. همانطور که گفتیم جوشاندن آب گوهر آن را لطافت می بخشد. برهم زدن آن نیز وسیله ای است در درجه دوم که این لطافت را ایجاد می کند. آب چاه و قنات در مقایسه با آب سرچشمه، نامطلوب به شمار می رود، چه این آب مدت ها در دل خاک زندانی بوده است، با خاکی ها آمیخته است و مواد متعفن درآن وارد شده است. این آب به وسیله نیروی بازوی انسان و با بکار بردن فن و حیله به بیرون تراویده است آبی نیست که دارای نیروی جهش و حرکت به طرف سطح زمین باشد. بدترین نوع این آب ها آبی است که در لوله های سربی جریانش داده اند. آبی که با گوهر معدنی آمیخته است و یا بسترش معدنی است و آبی که در آن زالو وجود دارد بسیار نامطلوب است (۲۰)”. و ما نیز در آغاز قرن بیست و یکم میلادی، همان مفاهیم را در قالب کلمات و جملات مستند علمی، بیان و به عبارت صحیح تر، تکرار می نمائیم به طوریکه در مورد تاثیر جوشاندن آب بر سختی و برخی از خواص دیگرآن چنین میگوئیم: 

جوشاندن به وسیله خارج ساختن Co2 و ته نشین نمودن کربنات کلسیم نا محلول سختی آب را از بین میبرد ولی انجام آن برای سبک کردن مقادیر زیاد آب گران تمام می شود.

جوشاندن، روش مطلوبی به منظور خالص کردن آب برای مصارف خانوار است و برای کارآمد بودن روش باید آب به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه در “نقطه جوش” باشد. جوشاندن، میکروب ها، ویروس ها، کیست ها و تخم کرم ها را می کشد و آب را سترون می نماید. با جوشاندن، سختی موقت آب هم از بین می رود زیرا دی اکسید کربن آب خارج و کربنات کلسیم آن ته نشین می شود. طعم آب هم دگرگون می شود ولی این دگرگونی بی زیان است .

منبع سایت استاد طالقانی http://shafateb.ir/